Газар хөдлөлтийн үед газар хэр их хөдлөх нь дэлхийн гадаргын яг доорх чулуулаг, хөрсний шинж чанараас ихээхэн хамаардаг. Модель, загварчлалын судалгаагаар хүн ам суурьшсан хот суурин газрууд ихэвчлэн байрладаг тунамал сав газарт газрын чичиргээ ихэсдэг болохыг харуулдаг. Гэсэн хэдий ч хот суурин газрын ойролцоох гадаргуугийн бүтцийг өндөр нарийвчлалтайгаар дүрслэх нь хэцүү байдаг.

Ян болон бусад эрдэмтэд гадаргуугийн ойролцоох бүтцийн өндөр нарийвчлалтай дүрсийг бүтээхэд тархсан акустик мэдрэгчийг (DAS) ашиглах шинэ аргыг боловсруулсан. DAS бол одоо байгаа шилэн кабелийг газар хөдлөлтийн массив болгон хувиргах шинэ технологи юм. Эрдэмтэд кабелийн дундуур гэрлийн импульс хэрхэн тархаж буй өөрчлөлтийг ажигласнаар утаснуудын эргэн тойрон дахь материалын бага хэмжээний өөрчлөлтийг тооцоолж чадна. Газар хөдлөлтийг бүртгэхээс гадна DAS нь 2020 оны Сарнайн парадын (Rose Parade) үеэр хамгийн чанга маршлах хамтлагийг нэрлэх, COVID-19-ийн үед гэрээс захиалга өгөх үед тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнд гарсан эрс өөрчлөлтийг илрүүлэх зэрэг олон төрлийн хэрэглээнд ашигтай болох нь батлагдсан. 

Судлаачид өмнө 2019 оны 7-р сард Калифорнийн Риджкрестэд болсон 7.1 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлтийн дараах чичиргээг илрүүлэхийн тулд 10 км урт шилэн утас ашиглаж байсан. Тэдний DAS массив нь 3 сарын хугацаанд ердийн мэдрэгчээс зургаа дахин их жижиг чичиргээг илрүүлж байжээ.

Шинэ судалгаанд судлаачид замын хөдөлгөөнөөс үүссэн газар хөдлөлтийн үргэлжилсэн өгөгдөлд дүн шинжилгээ хийсэн. DAS-ийн өгөгдөл нь багийнханд ердийн загваруудаас хоёр дахин их хэмжээний дэд километрийн нарийвчлалтай, гадаргуугын ойролцоох зүсэлтийн хурдны загварыг боловсруулах боломжийг олгосон. Энэхүү загвар нь шилэн кабелийн уртын дагуу газар хөдлөлтийн дараа илүү их газар хөдөлсөн газрууд нь огтлох хурд багатай газар байсныг харуулсан байна.

Ийм нарийн масштабтай газар хөдлөлтийн аюулын зураглал нь хотын газар хөдлөлтийн эрсдлийн удирдлагыг сайжруулж чадах ба ялангуяа шилэн кабелийн сүлжээ аль хэдийн холбогдсон хотуудад илүү боломжтой гэж үзэж байна.

Манай улсын хувьд сүүлийн жилүүдэд газар хөдлөлтийн давтамж нэмэгдсэн. Иймд “Мэдээлэл Холбооны Сүлжээ” ХХК нь дээрхи технологийг улсдаа нэвтрүүлж, хэрэгжүүлэх бүрэн боломжтой байгаа юм. 

Эх сурвалж: Phys.org

https://phys.org/news/2022-02-fiber-optic-cables-high-resolution-underground.html